Zet u schrap. Op zondagavond 22 december belicht het tv-programma Andere Tijden de doofpotaffaire die centraal staat in mijn roman Een kwestie van zelfbehoud. Karremansachtige officieren, verdwenen fotorolletjes, moedige soldaten en weifelende diplomaten die voor hun eigen hachie kiezen – dit zijn de ingrediënten van de ontraadselende documentaire die is gemaakt naar aanleiding van mijn boek.

Kruitdampen
Het Lijkenincident, zoals de affaire waar Andere Tijden op inzoomt in militaire kringen bekend staat, is een klassieker uit het genre dat voortsproot uit een citaat van Hiram Johnson, een Amerikaanse senator. In 1918, bij het optrekken van de kruitdampen van de Eerste Wereldoorlog, sprak hij de gevleugelde woorden: ‘The first casualty when war comes, is truth.’ Nu is De Waarheid is per definitie een elastisch begrip, hetgeen niet wil zeggen dat iedere vorm van waarheidsvinding per definitie vergeefs is, al was het maar omdat waarheidszoekers tot het inzicht kunnen komen dat ze een schim achterna zitten. Toen ik in 1981 als negentienjarig studentje journalistiek naar Zuid-Libanon reisde om er, samen met mede-student Pim Christiaans, onderzoek te doen naar het voorval, koesterde ik het geloof dat de waarheid een prooi was: je kon haar bejagen, fileren en voor iedereen zichtbaar aan de muur ophangen. Ik had nog nooit van Hiram Johnson gehoord.

Engagement
Jaren later verwerkte ik mijn ervaringen en research in een roman die in april bij de Bezige Bij is verschenen. Een kwestie van zelfbehoud is het verhaal over twee studenten die tijdens hun reis door het labyrint van het Lijkenincident geconfronteerd worden met vragen over moed, engagement en vriendschap: ‘The second casualty when war comes, is bravery.’ Het boek wekte de interesse van Andere Tijden, een co-productie van de NTR en de VPRO, dat een redacteur vrijmaakte om zich uitputtend in het onderwerp te verdiepen.

Uitzending Andere Tijden: 22 december a.s., 21.20 uur, Nederland 2.